Vorig jaar kwam de Afvalstoffendienst negatief in het nieuws. Er bleek veel mis met de veiligheid en de bedrijfsstructuur en het leidde zelfs tot een tijdelijke sluiting op last van de Arbeidsinspectie. Er volgde meerdere onderzoeken binnen het bedrijf, bedrijfsonderdelen werden afgestoten en er kwamen aanpassingen in het management. Het bleek een probleem dat al zeker sinds 2020 bestond en nooit adequaat is opgepakt. Op basis van alles wat is geconstateerd, is er nu een plan voor de toekomst gemaakt met als titel 'Blik naar voren'.
Vooral de veiligheid kwam in het nieuws. Dit betrof niet alleen de overslag (die een paar weken werd gesloten), maar ook de vuilniswagens en andere bedrijfsonderdelen. Ook bleek het bedrijf sneller gegroeid dan het qua capaciteit aankon. Bovendien bleek er een bedrijfscultuur te zijn waarbij medewerkers zich onvoldoende aantrokken van veiligheidsprotocollen. Dit viel ook klanten op er ontstond steeds meer ontevredenheid. Dit terwijl in het 125 jaar dat het bedrijf bestaat de klanttevredenheid best hoog is geweest.
De problemen bij de Afvalstoffendienst leidde tot debatten in de gemeenteraad en meerdere publicaties in de media waarin duidelijk werd dat er een groot probleem was. Er was zelfs sprake van bedreiging. Het belangrijkste was het oplossen van de veiligheidsproblemen. Uit de diverse onderzoeken kwamen 438 actiepunten naar voren die moesten worden opgelost. Op dit moment zijn er nog 57 die moeten worden opgelost, waarmee het grootste leed is geleden. Zelf noemen ze het dat de Afvalstoffendienst nu in rustiger vaarwater is gekomen.
Er was sprake van een situatie waarbij zaken niet onder controle waren. Het ging hierbij naast veiligheid om de bedrijfsvoering, vertrouwen in de organisatie door medewerkers en een verziekte werkcultuur. Hoewel veel zaken zijn aangepakt zal zeker 2025 nog nodig zijn om alle processen weer beheersbaar te maken. Daar zit ook een financiële consequentie aan. Er is nu een verbeterplan opgesteld waarin 6 aandachtsgebieden zijn beschreven (fysieke veiligheid, werkklimaat, bedrijfsvoering, operatie, Afval- en toekomstvisie en organisatie). Dit heeft geresulteerd in 39 concrete doelstelling waarvan de meesten voor 1 januari 2026 gerealiseerd moeten zijn.
De fysieke veiligheid blijkt het grootste probleem. Sinds 2020 zijn er meerdere ongevallen geweest met zelfs blijvend letsel tot gevolg. Er bleek sprake van een structureel probleem waarbij medewerkers zich niet aan de veiligheidsregels hielden, maar ook dat incidenten niet werden gemeld of goed opgevolgd. Incidenten die wel in beeld waren, werden vaak correctief verholpen, maar er was geen proactieve houding om problemen te voorkomen. 12 van de 39 doelstellingen betreffen veiligheid.
Over het werkklimaat wordt opgemerkt dat het management te weinig aandacht had voor het personeel, maar ook dat het personeel onderling niet goed samenwerkte. Er was sprake van een eilandjescultuur. Dit was niet bevorderlijk voor het vertrouwen en niet duidelijk wie voor zaken verantwoordelijk was. Dit zorgt er ook voor dat de sociale veiligheid bij de Afvalstoffendienst niet goed was.
Met de bedrijfsvoering blijkt ook veel mis te zijn. Er is geen zicht of het bedrijf wel voldeed aan vergunningen, men heeft geen zicht op wat het bedrijf allemaal verwerkt, de financiële huishouding is niet op orde en processen binnen het bedrijf zijn niet in beeld of beschreven. Ook is het bedrijf niet duidelijk naar (zakelijke) klanten waardoor overeenkomsten niet eenduidig zijn en de kostenberekening niet inzichtelijk. Ook de middelen die het bedrijf gebruikt waren niet goed in beeld. Zo is er een grote variatie in het wagenpark en containers die gebruikt worden. De ICT die de Afvalstoffendienst gebruikt, blijkt sterk verouderd, Dit alles zorgt voor veel extra kosten. Er zijn 8 doelstellingen op het gebied van bedrijfsvoering gedefinieerd. Op het gebied van ICT zijn er al flinke stappen gezet.
Burgers zien vooral de vuilniswagens als uiting van de bedrijvigheid bij de Afvalstoffendienst. Een flink deel van het wagenpark is verouderd en moet worden vervangen. Er zijn nu veel storingen. Bij dat vervangen van het wagenpark moet er ook gelet worden op duurzaamheid. Dit betekent ook dat een deel van het wagenpark elektrisch moet worden, bijvoorbeeld omdat ze in de toekomst met diesel aangedreven wagens de Binnenstad niet meer in mogen. Ook de installaties die het afval verwerken zijn verouderd en moeten worden vervangen. Er zijn 7 doelstellingen op het gebied operationele activiteiten beschreven.
In 2020 heeft de gemeenteraad een afvalvisie opgesteld. Doel is om de hoeveelheid restafval te verminderen en meer te scheiden en hergebruiken. Door de problemen bij de Afvalstoffendienst is hier te weinig aandacht voor. Dit wil men nu beter gaan organiseren.
Ook de organisatie moet verbeteren. Zo werken er nu 128 vaste medewerkers en 78 tijdelijke krachten. Deze verhouding vast/flexibel wordt als kwetsbaar beschouwd. Binnen een organisatie moet duidelijk zijn wie welke functie vervult, maar ook moet personeel daar goed getraind voor zijn. Door een te grote flexibele schil bestaat het risico dat er onvoldoende borging is van borging van kennis en ervaring. Vorig jaar zijn er meer mensen vertrokken of uitgevallen dan wenselijk binnen de organisatie. De werving van het personeel loopt nu nog via de gemeente, maar die hebben niet een goed zicht op het dynamische proces van de Afvalstoffendienst. Onderzocht moet worden of de Afvalstoffendienst zelfstandig personeelszaken kan regelen.
De maatregelen zullen geld gaan kosten en daar gaat de gemeenteraad over. Het college van B en W wil daarom in juni komen met een voorstel om te zorgen voor een financiële dekking. Ook zal er dan een discussienota komen of de afvalvisie, zoals die in 2020 is vastgesteld. In april zal er informatie komen of er gewerkt kan worden met nascheiding. Hiervoor is een samenwerking met meerdere gemeenten nodig. Door nascheiding kan de hoeveelheid restafval verminderen.
