Er staat veel te gebeuren in de Spoorzone. Alle donkergrijze vlakken zijn ontwikkelplannen. Fotograaf: Alfred Heeroma - Bron: Den Bosch Politiek
Ze zeggen wel eens 'stilstaan is achteruitgang', maar wie daarover twijfelt, komt wellicht tot een andere conclusie. De Amsterdamse rapgroep Osdorp Posse schreef in 2000 in het nummer Chemoderniseerd dat begon met: Sta altijd stil bij de vooruitgang
Want vooruitgang is niet altijd een ingang
Sta altijd stil bij de vooruitgang
En hou altijd je doppen bij de achteruitgang
Anders gezegd, durf ook achterom te kijken. De rapgroep had wel meer teksten die tegendraads, maar wel confronterend zijn: Want we kunnen beter achterlopen op de feiten,
dan dat we allen voorlopen op de fouten
Toen ik eind jaren 80 in Den Bosch kwam wonen, waren er nog niet eens 90.000 inwoners, maar nu wordt al nagedacht over hoe er 200.000 mensen gehuisvest moeten worden. Daarvoor zitten al vele plannen in de pijplijn. Vorige week organiseerde de gemeente een inloopavond waar bewoners kennis konden nemen van de plannen die in de Spoorzone zijn gepland. Voor sommigen een deceptie omdat ze nú een woning zochten, maar veel plannen komen pas na 2030 gereed. Anderen vreesden voor hun woonomgeving omdat er veel hoogbouw komt. Weer anderen vonden het prachtig. De meningen waren verdeeld.
Het zijn keuzen die gemaakt worden op het idee dat de stad 200.000 mensen moet kunnen huisvesten. Dat is goed voor de economie en maakt de stad toekomstbestendig. Dat wil men althans de mensheid doen geloven. Maar wat als je nu eens een andere keus maakt en de stad begrenst op 160.000 inwoners? Dat zijn er nog minder dan er nu wonen. Dan kom je ineens tot heel andere inzichten. Natuurlijk kun je stellen dat het niet realistisch is, maar is dat ook zo?
Natuurlijk zijn er nu veel woningzoekenden en staan er bij elk vrijkomende sociale huurwoning minstens 500 mensen op de stoep. Dat is al jaren zo en dat los je niet op door 760 woningen (zoals vorig jaar) te bouwen. De behoefte is veel groter dan de vraag, vandaar ook de enorm lange wachtlijst.
Den Bosch wil graag een leidende rol gaan spelen als digitale hoofdstad. In de historische panden van de Grasso wordt daar al jaren aan gewerkt en we hebben zelfs een onderdeel van de Tilburgse Universiteit die zich richt op de digitale toekomst (JADS). Waarschijnlijk een beetje ingegeven door de Nederlandse Silicon Valley die rondom Eindhoven Brainport heet. Persoonlijk zie ik het als de waanzin van een menselijke vermogen om het leven te vergiftigen. In een boek las ik de vergelijking met een levende kreeft die in een pan met water wordt gelegd die langzaam wordt verwarmd. De kreeft heeft niet in de gaten dat hij levend wordt gekookt en een pijnlijke dood tegemoet gaat. Is de invloed van bigtech niet hetzelfde als de pan met water die langzaam verwarmd wordt?
In het BD vandaag een artikel over het toekomstbeeld van Den Bosch. Het is vooral gefocust op wat de stad nu is. Of het nu gaat om een stad waar voor jongeren weinig te beleven is of waar bewoners het contact met elkaar verliezen. Een stad die best conservatief is, maar waar progressieve krachten een verandering willen veroorzaken. Een stad waar gebouwen van meer dan 100 jaar oud worden beschermd, maar panden van 60 jaar oud met hetzelfde gemak worden gesloopt (waarmee dat tijdvak vakkundig uit het straatbeeld verdwijnt).
Een stad die van fossiele brandstof af wil. Of het nu gaat om Zero Emissie zones of wijken die van het gas af moeten tot het plaatsen van tientallen windmolens. Welk plan er ook komt, er is weerstand. Het gesprek met stad is lastig, vooral ook omdat er veel wantrouwen tussen bestuur en bewoners is.
Een stad die door inbreiding heel compact wordt. Plannen worden verkocht door parkeerplekken in te ruilen voor groen, alsof daarmee de leefruimte beter wordt. Verstedelijking verandert er niet door. 10.000 mensen op een vierkante kilometer is en blijft enorm veel. Ontsnappen aan die vierkante kilometer wordt steeds moeilijker, net zo als het binnentreden ervan.
De denkwijze is teveel gefocust op groei. Het station moet groter, omdat het aantal reizigers toeneemt. Dat is niet zo als je de stad beperkt tot 160.000 inwoners en de economie beperkt. Omdat het niet als een realistische gedachte wordt gezien, is er geen aandacht voor. De Club van Rome zei 50 jaar geleden al dat oneindige groei niet mogelijk is. Ik denk dat het een vooruitziende blik was, maar blijkbaar wil men nog steeds niet met die blik vooruitkijken.
