Den Bosch Politiek | De waarheid heeft meerdere kanten
De waarheid heeft meerdere kanten
26-augustus-2024 14:18:34
Leestijd 6 minuten
De democratie van de straat is vaak een andere waarheid dan de democratie van het Stadskantoor. Fotograaf: Alfred Heeroma - Bron: Den Bosch Politiek
Als burgerverslaggever moet ik het doen met de informatie die me wordt aangereikt of die ik kan raadplegen. De informatie die laatste tijd van de gemeente komt, is karig. Dat ontlokte me in een gesprek dat de indruk is ontstaan dat er op het Stadskantoor niet veel gebeurt. Dat was dan weer niet waar, want ook achter de schermen wordt er hard doorgewerkt. Dat zal ik dan maar op het woord van mijn gesprekspartner moeten geloven. Afgelopen week is het publiek leven weer begonnen en nog een paar weken en de meesten zullen de vakantie alweer 'vergeten' zijn.
Hoewel er mooie dingen gebeuren, ook in deze stad, is er toch vaak wantrouwen. De burger wil graag resultaat en dat strookt vaak niet met de toch wel bureaucratische wereld van het Stadskantoor. In de gesprekken die ik had zei iemand dat je niet vanachter een bureau kan weten wat er op straat gebeurt. Je zal als ambtenaar en/of beleidsmaker de straat op moeten om te weten wat er speelt.
Deze zomer las ik het boekje 'De democratie van de straat' en die is vaak anders dan de democratie op het Stadskantoor. Toch denken beiden beide werelden dat ze de waarheid in pacht hebben.
Zowel de wereld van de straat als de wereld van het Stadskantoor hebben het moeilijk. Bij de wereld van de straat is vertegenwoordiging vaak degene die het best kan praten en/of hoger opgeleid is, maar ook die weet vaak niet precies wat er achter de voordeur speelt. Met de goede bedoelingen gaan de mensen op straat aan de slag om hun buurt beter te maken, maar het is wel treurig om te zien dat die groep steeds kleiner wordt. Dat komt omdat het vaak oudere mensen zijn en die stoppen er op een gegeven moment mee. De leefwereld van de jongeren is vaak anders en ook steeds vaker gericht op een beeldscherm. Eigenlijk zijn op straat twee werelden met elk een eigen waarheid.
Als ambtenaar moet je daar doorheen prikken en bekijken hoe je het algemeen belang zo goed mogelijk kan dienen. Dat valt niet altijd mee. Zelf zou ik niet graag uitvoerder en plannenmaker willen zijn, terwijl het bestuur elke paar jaar een andere weg inslaat. Heb je net een mooi plan klaar, komt er een ander bestuur die een andere keuze maakt. Daar sta je dan met 3 jaar werk.
Als dat nu het enige is, dan zou daar nog wel een mouw aan te passen zijn. Maar dan heb je wel een goede werkomgeving nodig. In Den Bosch is daar wel wat op aan te merken. Want het lijkt erop dat ook in de ambtelijke wereld 2 wegen zijn. De ene weg is dat je als ambtenaar een opdracht krijgt van het college (wethouders) en dat die zich er amper mee bemoeien. Het wordt wel vervelend als je ineens een wethouder treft die wel interesse heeft in je werk en allerlei vragen gaat stellen (en zelfs wel meer dan dat). Je kan dat zien als betrokkenheid, maar ook als hinderlijk. Blijkbaar komt het steeds vaker voor dat het als hinderlijk ervaren wordt. Dat is althans mijn gevolgtrekking uit de vele zaken van 'grensoverschrijdend' gedrag. Vaak zijn die meldingen anoniem, terwijl een wethouder of andere bestuurder zich er niet publiekelijk tegen kan verdedigen. De media brengen dan een verhaal, waarvan het publiek zelden te weten komt wat nu de waarheid is.
Ook buiten het Stadskantoor is er veel aan de hand. De afgelopen jaren was er veel gedoe rondom WeenerXL. Medewerkers zouden zich geïntimideerd voelen, er zou geschreeuwd worden en nog wel meer misstanden. Het stond uitgebreid in de krant (tot verdriet van veel medewerkers) en er volgden diverse onderzoeken. Het viel niet te ontkennen dat er zaken mis waren, maar het merendeel van de medewerkers was tevreden. Nu is er bij elk bedrijf wel een situatie te vinden waar een aantal medewerkers zich achtergesteld voelt, maar bij een bedrijf waar veel kwetsbare mensen werken is dat extra vervelend. Ik sprak er diverse mensen en kreeg toch sterk de indruk dat de meesten wel tevreden zijn. Toch blijken er in die wereld twee waarheden te zijn.
Veel ernstiger komt me de wereld van de Afvalstoffendienst voor. Daar ligt de nadruk nog niet eens zo op grensoverschrijdend gedrag als op de veiligheid op de werkvloer. Een werkgever moet zorgen voor een veilige werkplek waar de werknemer in dezelfde staat naar huis moet kan gaan als dat ie aan het werk is gegaan (en als ie teveel alcohol op heeft, zou ie sowieso niet mogen werken). Wanneer een situatie veilig is, dat is vaak lastig te bepalen. Toch is er een methode om in kaart te brengen waar de mogelijke onveiligheid zit. Dat noemt men een RI&E (Risico Inventarisatie en Evaluatie). Die is ook uitgevoerd bij de Afvalstoffendienst en daaruit kwamen 438 actiepunten naar voren. Als leidinggevende zou ik me kapot schrikken, want zo'n hoog aantal geeft aan dat je bedrijfsstructuur fundamenteel fout is. Deze inventarisatie is in 2023 in kaart gebracht en nu nog staan er 90 punten open. Niet elk punt is even groot en gevaarlijk, maar potentieel een punt teveel. Het gaat om zowel fysieke punten als om beleidsmatige punten (zoals herziening calamiteitenplan).
De arbeidsinspectie vond in februari al dat het niet goed zat met de aanpak en sloot een deel van het bedrijf. Ondertussen draait het bedrijf weer, maar een sluiting voor meerdere maanden hangt nog steeds boven het hoofd. Dat lijkt mij verre van een prettige werkomgeving. Ondertussen worden op bestuurlijk niveau allerlei maatregelen genomen. Medewerkers moeten verplicht meedoen aan veiligheidstrainingen en het melden van incidenten is ook verplicht. Ook zijn er allerlei externe krachten ingehuurd om de zaken te laten spiegelen. Maar hoe serieus neem je de zaak als je ondertussen wel doordraait? Stilleggen heeft gevolgen, want de dienst heeft allerlei contracten met andere gemeenten en bedrijven en de burger zal bij stilleggen direct de gevolgen ondervinden. Een enorme spagaat. Het regionaal sorteercentrum en het bedrijfsmilieustation zijn wel gestopt en ook zal per 1 januari 2026 het contract met 2 omliggende gemeenten worden opgezegd (dat betekent nog wel ruim een jaar werken in een onwenselijke situatie).
Je zou de waarheid kunnen zien dat de commerciële kant van de Afvalstoffendienst belangrijker was dan de werkomstandigheden voor de medewerkers. Vanuit het Stadskantoor bestond een waarheid dat het allemaal wel koek en ei was en dat zelfs de huidige aanpak adequaat is. Ik heb echter een voorgevoel dat als ik zou gaan praten met mensen op de werkvloer, als ze tenminste durven te praten, het een ander beeld zal opleveren. Dat zeg ik omdat ik 30 jaar in het bedrijfsleven gewerkt heb en weet hoe er tegen inspecties en veiligheid aangekeken wordt (dat weten de inspecties zelf trouwens ook). Het zure is nu wel dat de kosten voor de gemeente hoog oplopen en de Afvalstoffendienst zonder meer niet kostendekkend zal zijn. Ik ben benieuwd of dat volgend jaar zal leiden tot een fors hogere afvalstoffenheffing. En daarmee wordt de waarheid van het Stadskantoor betaald door de burgers.
Het is wachten op de dag dat de democratie van de straat dezelfde is als de democratie van het Stadskantoor.
