Den Bosch heeft een rijke geschiedenis, is de Hoofdstad van Brabant, wordt aangeduid als Bourgondisch, maar ook als de 'de stad van mijn oma'. De vraag is of de stad daarmee ook toekomstbestendig is wordt op tafel gelegd in 'Het verhaal voor 's-Hertogenbosch'.
In het Den Bosch Magazine zegt burgmeester Mikkers op de vraag hoe hij de toekomst van de stad ziet: "Dat we het verbeelden, verenigen en vieren naar de toekomst toe door kunnen trekken. Dat we onze eigenheid niet verliezen, door slimme keuzes te maken. Bedrijven helpen mogelijkheden te zoeken. Ik gun ons een woon- en leefgemeente waarin economie belangrijk is maar niet bepalend. Waarin we elkaar blijven zien, elkaar in de ogen blijven kijken. Nieuwsgierig naar elkaar blijven. En wat minder mopperen."
De vraag is echter hoe daar invulling aan wordt gegeven. Het begint met het uitgangspunt dat Den Bosch een eigen verhaal moet hebben, want als je geen eigen verhaal hebt, word je een onderdeel van een ander verhaal. De stad gaat al decennia prat op haar positie in allerlei lijstjes, maar daar kun je geen toekomst op bouwen, hooguit zeggen dat er een begin is.
Een goed verhaal hoeft nog niet te betekenen dat het een succes oplevert. Zo zou het Paleiskwartier de aanvulling op de Binnenstad moeten worden. Doordeweeks is er ook genoeg te doen, maar het Brabants Dagblad bracht onlangs in beeld dat er in het weekend niets te doen is en er een kanonskogel kan worden afgeschoten. Reden voor een aantal ondernemers om de handdoek in de ring te gooien en te vertrekken uit dit nieuwe centrum.
Een verhaal heeft een lange adem en die reikt verder van de vier jaar waarin een stadsbestuur meestal zit. Dat vraagt ook om beleid dat langer dan die vier jaar meegaat. Het bestuur gaat ervan uit dat de stad zal groeien naar 200.000 inwoners. Dat vraagt om de bouw van veel woningen en die moeten vooral binnenstedelijk worden gerealiseerd. In de Spoorzone zijn daar al ver gevorderde plannen, waarvan een deel al in uitvoering, maar ook plannen die pas ver na 2030 zullen worden uitgevoerd.
Toch ontbreekt het de stad aan een DNA. Er studeren 30.000 studenten in de stad, maar Den Bosch is geen studentenstad. Er is wel iets te doen voor jongeren, maar er ontbreekt ook veel. Daarnaast verwerven die jongeren ook veel kennis, maar de stad doet daar nog weinig mee. In verleden koos Den Bosch voor Agrifood Capital, maar dat lijkt een stil bestaan te leiden. Dat geldt ook voor het Innovatie Kwartier dat als een uithangbord voor Den Bosch als Datastad moet fungeren. Daar zou meer mee gedaan kunnen worden.
Maar er is meer dat in een verhaal voor Den Bosch zou kunnen passen. De stad is rijk aan verenigingen en is qua aantal vrijwilligers zeker als hoogvlieger aan te merken. Daaruit is af te leiden dat de inwoners bereid zijn om dingen samen te doen. Dat zal ook wel bijdragen aan het Bourgondische van de stad. Dat wordt vaak met weelderigheid of rijkdom verbonden, maar zou ook anders uitgelegd kunnen worden. Immers carnaval is een voorbeeld van een feest dat het merendeel van de inwoners bereikt. Ook horeca, terrasje en uitgaan hoort bij het leven net zo als festivals en evenementen.
Het kan echter ook een valkuil zijn, want wat als iemand als nieuweling naar de stad komt, kan die dan makkelijk integreren? Dat verenigen kan op diverse manieren zoals sport, muziek, festivals of evenementen en activiteiten in buurten.
Wonen in een stad vraagt niet alleen om interessante gebouwen en mensen, maar ook aantrekkelijkheid. Dit wordt ook wel aangeduid met verbeelding. Dit kan zich uiten in kunst in de openbare ruimte of ideeën die ondernemers hebben. Stadschroniqueur Eric Alink omschrijft als: "Verbeeldingskracht is een oud fundament van de stad. Zonder haar zou Den Bosch nog steeds een zompig moeras zijn. Aan grenzeloos voorstellingsvermogen dankt de stad haar kathedraal en vestingwerken, maar ook carnaval, de Bossche bol of de vele legendes – van Zoete Lieve Gerritje en Dieske tot het Wonder van Empel en Janus Kiep. (…)".
Als de inwoner gevraagd wordt wat uitingen van verbeelding in de stad zijn antwoordt 59% dat het gaat om historische panden, 39% om culturele activiteiten en 24% om creatieve makers in kunst en design.
Een verhaal voor de toekomst zal er een zijn waarvoor verandering nodig is. De sterke punten van de stad zijn nu toerisme, ICT en dienstverlening. Toch heeft de stad niet een echt imago zoals Eindhoven als Brainport of Rotterdam als havenstad. Het is ook de vraag of dat wel past in het verhaal voor Den Bosch. Bovendien verandert de bevolking van de stad waarbij ouderen wellicht andere zaken willen dan jongeren, maar ook dat er meer eenpersoonshuishoudens komen.
Geografisch ligt Den Bosch best gunstig. Het is een verbindingsstad tussen noord en zuid, maar ook oost en west. Dat uit zich in wegen zoals de A2 en A59, maar ook in de spoorverbindingen. Daarmee is de stad een knooppunt, maar dat vraagt ook om uitbreiding. Zo wordt er gewerkt aan het vergroten van het station, maar anderzijds zijn plannen voor verbreding van de A2 in koelkast gezet. Kan Den Bosch dat verwerken in een eigen verhaal, of blijft een deel van een ander verhaal?
In het startdocument voor het verhaal van Den Bosch staat "We zien we dat we op de uitdagingen en ambities rond onze knooppuntfunctie de samenwerking met andere overheden nodig hebben. Daarom zoeken we pro-actief strategische coalities op met andere overheden. We verbinden onze eigen ambities op verstedelijking, bereikbaarheid en aantrekkelijkheid met die van onze regio, andere steden, de provincie, het rijk en de EU."
Die knooppuntfunctie draagt ook bij aan de sterke economisch status van de stad. Er zijn veel MKB-bedrijven, vaak ook nog een lokaal geworteld. Maar niet iedere inwoner past in het bedrijfsleven en moet kiezen voor een alternatieve manier om de eindjes aan elkaar te knopen. Dat krijgt steeds meer vorm in maatschappelijke ondernemingen. Wellicht is Weener XL de bekendste, maar ook Copernikkel en kringloopwinkels.
Het verhaal voor Den Bosch moet echter niet geschreven worden op het Stadskantoor, maar moet voortkomen uit de verhalen op straat. Voor het stadsbestuur is het van belang om het verhaal om te zetten in beleid. Beleid kost echter geld en dat moet in een begroting worden opgenomen. Maar een verhaal kan in de loop van de tijd veranderen en daarmee ook het beleid. Daarin ligt een uitdaging, maar anderzijds als de stad een goed verhaal heeft, kan ze daarmee ook communiceren naar anderen en daarmee stad als ambitieus, eigenzinnig en krachtig op de kaart zetten.
De komende tijd wil de gemeente in gesprek met bewoners, verenigingen, kartrekkers, jongeren, studenten, bestuurders, onderwijs en maatschappelijke instellingen om het verhaal van de stad meer inhoud te geven.
Mikkers in Den Bosch Magazine: "Als je hier op zaterdag over de markt loopt, zie je alle soorten mensen. De markt is een toonbeeld van wat de stad de stad maakt. Er is samenhang in de samenleving. Je ziet mensen elkaar ontmoeten. De binnenstad is zo ingericht dat je elkaar in de ogen kunt kijken, met kleine steegjes, en daar komt automatisch een relatie uit voort, een verbinding. Ik zie dat trouwens ook in de wijken en de dorpen. Natuurlijk maken de geschiedenis en de gebouwen er ook onderdeel van uit. Het podium is altijd hetzelfde, de spelers die erop staan zijn steeds anders. De sfeer daarmee ook. Daarom zijn hier veel verschillende activiteiten en daarom accommoderen we dat als gemeente. De stad is niet van jou of mij, maar van ons."
